اعتما به نفس چه‌هست و چه نیست

اگر همین‌حالا کسی به شما پیشنهاد بدهد، تا در یک‌پروژه فضایی همکاری کنید و در چند ماه آینده به عنوان یک فضانورد متخصص و ماهر به فضا سفر کنید. خواهید پذیرفت؟

مسلما به احتمال زیاد جواب شما منفی هست. چرا که قطعا برای فضانورد شدن راهی سخت و طولانی را باید طی کنید و علوم بسیاری را باید بیاموزید. که در حد توان و علم شما نیست. و یا اصلا به آن علاقه‌ی چندانی ندارید و استعدادی هم برای فضانورد شدن در خود نمی‌بینید.
اگر از شما بپرسم که چقدر در طول زندگی با موقعیت‌های مشابه این چنینی روبرو شده‌اید، چه خواهید گفت؟ و باز هم احتمالا می‌گویید بله، اما هرگز به خودم‌جرات فکر کردن به آن را ندادم و یا آن را نمی‌پسندیدم.
اصلا بگذارید واضح‌تر این بحث را جلو ببریم. می‌خواهم درباره‌ی اعتماد‌بنفس بنویسم.
اعتمادبنفس چه هست و چه تعریفی درباره آن می‌شود داد.

قبل از اینکه سراغ تعاریف روانشناسان معروف بروم و به آنها استناد کنم. با چند پرسش شروع می‌کنیم.
۱. آیا شما فردی هستید که فکر می‌کنید در هر کاری استعداد دارید؟

۲. آیا توقع دارید که هر کاری را به بهترین شکل آن انجام دهید؟
۳. جلب رضایت دیگران در نگاه شما چه میزان اهمیت دارد؟

۴. آیا شما توانایی‌ها و استعداد و علایق خودتان را می‌شناسید؟
۵. چقدر از کارهایی که انجام می‌دهید با آنچه که دوست دارید و یا در توان و استعداد شما هست در یک راستا هستند؟
۶. آیا فکر می‌کنید از همه‌ی امکانات و توانایی‌هایی که در اختیار داشته‌اید به طور کامل استفاده کرده‌اید؟

۷. آیا می‌توانید همین حالا چند کار و مهارتی که در آن استعداد دارید و یا به آن علاقمند هستید و فکر می‌کنید می‌توانید در آن حوزه پیشرفت کنید را بر روی کاغذ بنویسید؟

پاسخ دادن به هر کدام از این سوالات نشانه‌ی شناخت شما از خودتان می‌تواند باشد و هر چقدر این آگاهی از خود بیشتر باشد مسلما در دادن‌ جواب صریح‌تر و قاطع‌تر خواهید بود. زمانی که نسبت به توانایی‌ها و آنچه که در درون شما وجود دارد، شناخت کافی نداشته باشید، دچار تردید می‌شوید و گاهی حتی به سرزنش و‌ ملامت خودتان دست می‌زنید. که باعث ایجاد چرخه‌ی معیوبی می‌شود که شما را در گودال بی‌ اعتمادی نسبت خودتان فرو می‌برد و هر روز بیشتر و بیشتر حتی در کارهای ساده‌ی روزانه احساس ضعف و شک و تردید می‌کنید.
اعتماد‌بنفس یعنی پذیرش خود با تمام کاستی‌ها و نواقص و قوت‌ها و توانی‌هایی که در ما وجود دارد.
انسانی که با توحه به نواقصش امکان اشتباه در او بسیار است. و به سبب قدرت تفکر و تعقلش امکان کنترل و جبران اشتباه را دارد.

اعتمادبنفس مانند تمام خصیصه‌های انسانیِ دیگر در ابعاد مختلف دارای قوت و ضعف می‌باشد.

مثلا شما فردی هستید که اعتمادبنفس‌اتان در هنگام حرف زدن‌ میان‌جمع کم هست. و دچار طپش قلب و لرزش دست می‌شوید. و این به این معنی نیست که شما به طور کلی کسی هستید که اعتمادبنفس ندارد، بلکه باید گفت شما اعتمادبنفس درهنگام سخنرانی ندارید. اما احتمالا به عنوان یک ورزشکار در رشته‌ی خود مهارت بسیار بالایی دارید و توانسته‌اید به خوبی آن را رشد و پرورش بدهید.
اگر این ضعف در سخنرانی را به بقیه ابعاد وجودی خودتان سرایت بدهید، مسلما بتدریج تحت تاثیر افکار منفی و باور غلطی که از خود پیدا کرده‌اید استعدادتان در ورزش را ناچیز و نادیده خواهید گرفت، و دست از تلاش می‌کشید.
در صورتی که اگر ضعف خود را بپذیرید و با آن به عنوان هر صفت طبیعی در خود کنار بیاید، چه بسا که در آینده بتوانید آن را به نقطه‌ی قوت هم تبدیل کنید.
اعتماد بنفس در هر حال وجود دارد. یا به شکل مثبت و پیش‌رونده و یا به صورت منفی و بازدارنده، یعنی جمله‌ی “من اعتمادبنفس ندارم“

صحیح نیست و مانند این هست که فردی درباره‌ی خود بگوید من هیچ قدرت تفکری ندارم. انسان به ذات مدام در حال تفکر است، که در جای خود نیازمند شرح و بسط زیادی هست که در این مقاله مجالی برای پرداختن به آن نیست.
به گفته‌ی یونگ:
اکثر مردم فکر می‌کنند، آن چیزی هستند که برایشان اتفاق افتاده، ارزش خود را با گذشته، با دیگران، و استعدادهایشان مقایسه می‌کنند. در حالی که ما آن چیزی هستیم که خودمان انتخاب می‌کنیم.
احتمالا با این‌مقدمه‌ی نسبتا طولانی متوجه‌ی اهمیتِ اعتمادبنفس در زندگی شده باشید.
اعتمادبنفس به معنای همان جمله‌ی معروف، هست که می‌گوید:
من می‌خواهم و می‌توانم

اما ممکن است که این سوال در ذهن شما بوجود آمده باشد که چطور می‌توان اعتمادبنفس را تقویت کنیم؟

نگران نباشید، در ادامه چند راهکار طلایی و بسیار کاربردی به شما گفته می‌شود که می‌تواند قدم به قدم شما را به آدمی تبدیل کند که دارای ایمان و باوری قوی نسبت به خود هست و با آگاهی از ناخودآگاه خویش و کنترل آن به اهداف مورد نظر دست پید اکند.

انیشتین گفته است:
جنون آن است که، کار یکسانی را بارها و بارها تکرار کنیم، و توقعِ کسب نتیجه‌ی متفاوتی داشته باشیم.
پس خود را آماده‌ی تغییر کنید و بدانید که تغییر کردن مستلزم تحمل درد و سختی هست.
رنجی که با هدف انتخاب شده باشد قطعا به شیرینی آرامشِ درونی و واقعی متصل خواهد شد.
ازاهمیت اعتمادبنفس مثبت همین را باید گفت که بدون آن تبدیل به برده‌ایی خواهید شد که آدم‌ها و اتفاقات شما را کنترل می‌کنند.

۲۰ تکنیک طلایی در افزایش اعتمادبنفس
_۱ خلوتی را برای خود دست و پا کنید و بی‌انکه کار خاصی انجام دهید، شروع به تفکر کنید. درباره‌ی خودتان و آنچه هستید. به واکاوی و آنالیز خود بپردازید.

کارل یونگ می‌گوید:
تفکر سخت است به همین علت اکثر مردم قضاوت می‌کنند.
_۲ دفتر مخصوصی برای یادداشت‌های روزانه تهیه کنید.
۳_خودتان را توصیف کنید و هر چه درباره‌ی خود در تصور و باور خود دارید بر روی کاغذ بیاورید.
شاید اینکار در ابتدا سخت باشد و یا اصلا چیزی برای نوشتن پیدا نکنید. اما به خودتان زمان بدهید و حتی به اغراق و یا غیرواقعی هر آنچه که در ناخوداگاه خویش پنهان شده را بیرون بکشید و بدون هیچ ترسی آن را ثبت کنید.
۴_ توانایی‌ها و ضعف‌های خود را بنویسید. در دو ستون و یا جدول روبروی هم و از اینکه ممکن هست ستون ضعف‌ها بلندتر از قوت‌ها باشد، نهراسید. به خود ایمان داشته باشید که قدرت تبدیل انها را به نقاط مثبت خواهید داشت.
۵_ حالا درباره‌ی علایق و استعدادهای خودتان بنویسید. اهداف و آرزوهایی که در سر دارید.
اگر تا به اینحا را آمده باشید و نوشتن را آغاز کرده‌اید، باید به شما تبریک گفت. زیرا قدم‌بزرگی را برداشته‌اید باور کنید. برای بسیاری از افراد همین کار نوشتن که ظاهرا ساده است و در نظر بعضی عبث می‌آید. برای بسیاری افراد در ایجاد و تقویت اعتمادبنفس معجزه می‌کند.

۶_حالا وقت تغییر است. از کوچک‌ترین‌چیزها و یا شاید سخت‌ترین و بزرگترین چیزها، در ابتدا از تغییرات جزئی و ساده شروع کنید. مثل:
جابجایی وسایل اتاق
تغییر مسیر رفت‌و‌آمد هر روزه‌اتان به محل کار و یا هر مسیر ثابتی ‌که می‌پیمایید.

اگر عادت دارید شب‌ها دیر بخوابید و صبح‌ها دیر بیدار شوید روزیی را به اسم روز سحرخیزی نامگذاری کنید و ان روز را صبح زود بیدار شوید.
۷_به یک دوست قدیمی و فامیل که مدت‌ها از او بی‌خبر هستید زنگ بزنیدو یا به دیدنش بروید.

۸_اگر اهل مطالعه نیستید. یکی از ضرورترین خریدهای شما خرید کتاب می‌باشد.

۸_نیکوکاری کنید. به دیگران کمک کنید. به دنبال آدمی خاص و یا موردی خاص نباشید. شاید شنیدن چند دقیقه حرف‌های یک شحص در رفع دلتنگی و فشار روحی به او کمک کند.

۹_ با دوست مورد علاقه‌اتان بیرون بروید.

۱۰_گر جسارت در گفتگو را ندارید و یا فکر می‌کنید جذاب حرف نمی‌زنید. به فکر ضبط صدای خودتان باشید. و آن را بارها و بارها گوش دهید. میتوانید کتابی را بخوانید و صدای خودتان را ضبط کنید. این‌کار در شما حس خوبی ایجاد خواهد کرد که جسارت و جذابیت لازم را درحین گفتگو پیدا کنید.

۱۱_قدرت نه گفتن را در خود تقویت کنید. اگر سعی کنید، خودتان باشید و نقش بازی نکنید. بعضی مدتی مردم بیشتر جذب شما خواهند شد.
۱۲_چهره‌ی شاداب و خنده‌رو داشته باشید.

۱۳_بهداشت فردی و آراستگی یکی از فاکتورهای مهم در اعتمادبنفس می‌باشد. از عطرها درست و به اندازه استفاده کنید.

۱۴_یک مهارت بیاموزید. هر چه که دوست دارید و به آن علاقمند هستید.

۱۵_وقتی را به شکرگزاری اختصاص دهید.زمان وومکان آن مهم نیست.

۱۶_نشانه‌های زبان بدن را بشناسید و سعی کنید در به آن آگاه باشید. به عنوان مثال:

اگر در حین راه‌رفتن عادت دارید سرتان پایین باشد و یا شانه‌های افتاده دارید و یا دست‌هایتان در کنار بدن به شکلی آویزان است. اینها همه نشانه‌های اعتمادبنفس کم و پایین است. در حین راه رفتن کافی هست سر در راستای بدن باشد و نگاه به روبرو باشد. تا حدود زیادی فرم زبان بدن را اصلاح می‌کند.

۱۷_ خلاق باشید. و به ایده‌های جدید در کارهای تکراری فکر کنید.

۱۸_مصمم باشید. اگر نسبت به کار درستی که انجام می‌دهید ایمان دارید. به قضاوت دیگران بی‌توجه باشید.

۱۹_ برنامه‌ریزی روزانه و یا هفتگی و ماهانه داشته باشید. در ابتدا بهتر است روزانه برنامه‌ریزی کنید.
سه کار مهم در روز کافی هست. بقیه ساعات را باز بگذارید.
۲۰_گذشته را رها کنید. و هر چه می‌خواهید باشید را دوباره با دست خود بسازید. خواندن سرگذشت بزرگان و افراد مشهور می‌تواند در نشان دادن مسیر و زروشن کردن آن کمک زیادی بکندهرگز خود را رها نخواهید دانست. مگر آن زمان که خودتان را با همه‌ی آنچه که هستید بمذیرید و دست به رشد بزنید.

نویسنده:

مریم‌مهدوی‌نژاد

چهارم شهریور هزارو چهارصدویک